Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog

Chris van ’t Schip woonde vanaf z’n zevende op de Amsterdamse Nieuwezijds Voorburgwal. Zijn vader had daar een expeditiebedrijf. Hij had zes broers en groeide op in een zeer gelovig katholiek gezin. Zijn oudste broer zou na een opleiding bij de Damianusstichting in Sint-Oedenrode missiepater worden. De andere broers, waaronder Chris, waren later allemaal enige tijd bij de firma van hun vader werkzaam als expeditiemedewerker, vrachtwagenchauffeur, filiaalchef of in de administratie. Op zijn elfde ging ook Chris naar Sint-Oedenrode, maar binnen drie maanden was hij weer in Amsterdam. Begin 1930 vertrok Chris naar het internaat van het St-Bernarduscollege in het Limburgse Echt. In het voorjaar van 1932 kwam hij vanuit het klooster “O.L. Vrouwe der Onbevlekte Ontvangenis” te Tegelen in Amsterdam terug. Deze georganiseerd katholieke intermezzo’s in zijn jonge leven hadden mogelijk meer een oorzaak in het willen tegengaan van jeugdige rebelsheid dan met een prille aanleg voor devotie. Na terugkomst ging hij bij zijn vader werken als expeditiebediende en later als boekhouder. 

In 1935 gaat Chris van ’t Schip in Den Helder wonen. Anderhalf jaar later neemt het leven van deze katholieke jongen een geheel andere wending: Chris gaat naar Spanje om te vechten tegen het fascisme. Hij vertrekt samen met Paul van Helden en Matthijs de Koning uit Den Helder. Ze komen op 23 januari 1937 aan in Spanje en sluiten zich aan bij de Internationale Brigades. 

De meeste Nederlanders worden ingedeeld bij de XIde Brigade die wordt ingezet bij de slag bij de rivier de Jarama in februari 1937. Daar sneuvelt zijn kameraad Paul van Helden. Deze brigade maakt een maand later deel uit van het Republikeinse leger in de slag bij Guadalajara waar het Italiaanse leger van “vrijwilligers” dat poogt Madrid vanaf het noordoosten te veroveren, wordt teruggeslagen. Ook zijn er tot de zomer van 1937 enige tientallen Nederlanders opgenomen in het bataljon ‘Tschapaiew’ – “Het Bataljon van de 21 Nationaliteiten” dat als onderdeel van XIIIde Brigade vecht aan het zuidelijke Cordobafront.

Het enige dat bekend is, is dat Chris is ingedeeld bij anti-tankgeschut, maar niet is bekend bij welk legeronderdeel. Ook is bekend dat hij gewond is geraakt, enige maanden in diverse hospitalen verblijft en kort bij de persdienst heeft gewerkt. In juli 1937 keert hij terug naar Nederland.

Al in februari hadden zijn ouders bij de Amsterdamse politie om zijn opsporing verzocht. De politie stelde een onderzoek in onder de kop ‘opsporing minderjarige’ (minderjarig was men toen tot 21 jaar). Van ’t Schip zou vertrokken zijn in gezelschap van Paul van Helden en Matthijs de Koning.

Hij zond in het begin van deze week (de week van  28-01-37) bijgaande briefkaart aan zijn meisje te den Helder, waaruit blijkt dat hij zich te Barcelona bevindt. De ouders maken zich ernstig ongerust en vreezen hoewel de jongen, die streng katholiek is opgevoed, tevoren nimmer neigingen in die richting heeft getoond, dat hij door den omgang met verkeerde vrienden zich ertoe zal laten verleiden dienst te nemen in het Spaansche regeeringsleger.

Bij zijn terugkeer woonde hij enige tijd bij zijn ouders die naar Den Haag verhuisd waren, keerde weer terug naar Amsterdam en woonde enige jaren afwisselend hier en in Den Helder. In Den Helder trouwde hij in 1945.

Vanaf 1949 tot 1973 woonde hij met zijn gezin in Amsterdam en was fabrikant en handelaar in elektrische apparatuur. Hierna woonde hij aan de rand van Heemskerk in Noord-Holland met uitzicht op de weilanden richting het dorpje Assum. Na de dood van zijn vrouw in 1989 verbleef Chris van ’t Schip in diverse bejaardentehuizen en overleed op 87-jarige leeftijd.