Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog

Herman Hanstede was de jongste in een gezin met vijf kinderen. Ze werden allen geboren in het Duitse Epe, tien kilometer ten oosten van Enschede. Moeder was Duitse, maar vader was een bakker uit Rijssen in Gelderland. De kinderen kregen de Nederlandse nationaliteit. In mei 1919 - toen Herman 11 jaar oud was - kwam het gezin naar Nederland. Eerst verbleven ze in een “vluchtoord” in het Brabantse Uden. Een half jaar later verhuisden ze naar Almelo.

Tussen de twee wereldoorlogen leidde Herman Hanstede een zwervend bestaan. In 1933 kwam hij vanuit Djokjakarta aan in Amsterdam, was net als zijn vader bakker en woonde toen ongeveer anderhalf jaar - in de buurt en soms in de zelfde pensions als zijn zeven jaar oudere zuster - aan het begin van de Singel en in een zijstraat daarvan, de Bergstraat.
Hierna vertrok hij met de noorderzon.

In het - nogal ongeordende - archief van de Internationale Brigades in Moskou komt zijn naam .maar één keer voor en wel op een soldijstaat van september 1938 van het 41ste  Bataljon. Dit was het eerste bataljon “Edgar André” van de XIde Brigade. Achter zijn naam staat met potlood vermeld: ‘Desertor’. Bij terugkomst in Nederland werd hij geregistreerd door de marechaussee:

Lijst van lieden, die behalve met de transporten van 5, 19, 20 December 1938, en 22 Februari 1939 volgens opgave van de Doorlaatpost te Roosendaal, in Amsterdam terugkwamen, vanuit Spanje.  STAAT A.
Via de doorlaatpost Roosendaal en in het bezit van een bewijs van deze Doorlaatpost, kwamen in Nederland terug :
Op 11 December 1938
HERMAN HANSTEDE
Geboren te Epe 2 Juni 1907, die verhuisd is naar Dordrecht, en voorheen te Amsterdam heeft vertoefd.

Omdat men niet meer wist waar Herman Hanstede verder verbleef werd op zijn “gezinskaart” in Amsterdam in 1939
vermeld:
Vr: ingev. art 7 sub 4 wet 92:
Door dienstn. Sp. Leger  1937/38
Kortom, Herman Hanstede had zijn Nederlandse nationaliteit verloren en was door deze wet – verbod op dienstneming in vreemde krijgsdienst - “vreemdeling” geworden.

Hierna dook hij pas zes jaar later weer op. Nu als stateloze vluchteling in het zuidoosten van Beieren. Hij werd in lokale documenten en in documenten van de Verenigde Naties tussen 1946 en 1949 vermeld.
Het latere doen en laten is - in ieder geval in Nederland - in nevelen gehuld. Mogelijk is hij in Duitsland gebleven.