Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog

Op 7 mei 1938 meldt Jacobus Planken zich op het Nederlandse consulaat te Parijs. De consul laat het Ministerie van Buitenlandse Zaken het volgende weten:

Planken verklaarde mij dat hij te Rotterdam geruime tijd werkloos was geweest en begin september 1937 aldaar op de veemarkt een hem onbekenden man had ontmoet, die hem aanraadde zich naar Spanje te begeven, aangezien hij daar zeker werk zoude kunnen vinden. Deze man zeide Planken dat hij zich te Parijs maar moest aanmelden bij het communistische dagblad 'L'Humanité'. Omstreeks 5 september 1937 is hij daarop op eigen initiatief en kosten naar Parijs vertrokken. Hij was in het bezit van een regelmatig Nederlandsch paspoort, afgegeven door de gemeente Rotterdam. Te Parijs is hij door een der redactieleden van 'L'Humanité" verwezen naar de communistische ronselaarscentrale in de Avenue Mathurin-Moreau 8-12 en deze heeft hem op de gebruikelijke wijze voortgeholpen naar Spanje. Bij aankomst te Albacete werd ook deze man, die weigerde in militairen dienst te treden, geplaatst bij een automobiel-dépannage-ploeg. Begin april van dit jaar toen - zooals reeds eerdere malen vermeld - alle weerbare mannen naar het front moesten vertrekken, is Planken er in geslaagd naar Barcelona te ontvluchten. Daar heeft hij zich ( ...) verscholen in een goederenwagen van een trein, die naar Porte-Bou vertrok. Op deze wijze is hij naar deze plaats gereisd en hij heeft verder kans gezien de wachtposten in de Pyreneeën te ontloopen, waarop hij het Fransch grondgebied bereikte. Planken verklaarde mij desgevraagd nadrukkelijk dat hij in Spanje niet in krijgsdienst is geweest en zeide, slechts naar Spanje te zijn gegaan om daar geld te verdienen, en steeds geweigerd te hebben in militairen dienst te treden. Zijn eerder genoemd paspoort werd door den schijnbaar almachtigen 'Nederlandschen Politieken Commissaris' te Albacete, Zuidema 'in beslag genomen'.

Ondanks zijn nadrukkelijke verklaringen, raakt Planken wel degelijk zijn nationaliteit kwijt. Hij krijgt die in 1947 terug. Hij woont dan in Den Haag en als beroep wordt electrisch lasser vermeld.