Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog

Op 28 september 1902 werd Anna Marie (Annie) geboren in Amsterdam in het gezin van Simon Ven en Maatje Swager. Ze had nog een broer, Cornelis Dirk, en een zus, Guurtruida Catharina.

Annie behaalde in 1933 haar verpleegstersdiploma A gewone ziekenverpleging met aantekening kraamverpleging aan het Wilhelmina Gasthuis in Amsterdam. Twee jaar later behaalde ze ook haar diploma B, voor zenuwzieken en krankzinnigen. Ze kreeg een relatie met Dirk Marius de Vries (16 maart 1906 – 16 augustus 1945). Dirk was vliegtuigconstructeur van beroep. Hij vertrok naar Spanje om zich aan te sluiten bij de Republikeinse zijde. Annie besloot om ook naar Spanje te gaan. Net als verschillende andere Nederlandse verpleegsters meldde ze zich aan bij de commissie Hulp aan Spanje. Samen met enige andere verpleegsters, twee masseurs en een instrumentenmaker vertrok ze naar Spanje, waar ze op 18 juni 1937 aan zou zijn gekomen. Ze kwam te werken in het zogenoemde Hollands Hospitaal in Villaneuva de la Jara.

Vrij snel na aankomst ging Annie naar Albacete, om vervolgens met haar Dirk terug te komen. Hoewel hij geen onderdeel was van de medische staf, woonde hij wel op het complex. Dit was tegen de regels en een zekere Alfred Reinert, een Duitse administrateur die in juni 1937 naar Spanje was gekomen en die sinds juli 1937 de administratief secretaris in Villaneuva de la Jara was, deed verslag van de opvallende aanwezigheid van deze Dirk in het Hollandse Hospitaal.

Hij schreef dat Dirk op het complex woonde en mee at, terwijl de administratie hier niet van op de hoogte was gesteld. De toenmalige hoofdarts Dr. Glaser zou hiervan op de hoogte zijn geweest en zou hiervoor (onofficieel) zijn goedkeuring hebben gegeven. Ook zou de vrouw van Dr. Glaser, Therese Maria, volgens Reinert, Dirk werkkleding hebben gegeven, zonder de administratie hierover in te lichten. Daarbij, zo schreef Reinert, was het onduidelijk waarom Dirk uit de fabriek bij Valencia waar hij werkte was vertrokken. Ook schreef Reinert dat Dirk twee mensen geholpen zou hebben die werden beschuldigd van diefstal. Hierom voelde Reinert het als zijn plicht, zo schreef hij, verslag te doen van de aanwezigheid van deze Dirk.

Hoe de situatie werkelijk zat en of Dirk uiteindelijk in Villaneuava mocht blijven of niet is niet duidelijk. Ook over zijn verdere tijd in Spanje is weinig bekend.

Op 19 februari 1938 keerde Annie in ieder geval terug naar Nederland. Of Dirk tegelijk met haar terugreisde of niet is niet bekend. Het stel trouwde op 6 april 1938 in Vlissingen. Twee jaar later werd hun eerste zoon geboren, Dirk Marius (6 januari 1940, Vlissingen). In oktober 1942 verhuisde het gezin voor het werk van Dirk naar Parijs, waar hun tweede zoon, Hubert Philipe, op 5 mei 1943 werd geboren. In het gezin groeide ook nog een dochter op (Annemarie Alida Margaretha) uit de Vries’ eerdere huwelijk met Alida Margaretha van Dijk, met wie hij op 5 februari 1931 was getrouwd. 

Op een dienstreis naar Staatsburg op 15 augustus 1945 werd Dirk aangereden door een Franse legerauto. Hij overleed de dag erna aan zijn verwondingen. Annie keerde met haar gezin op 4 juli 1946 terug naar Amsterdam en verhuisde op 6 augustus 1947 naar Schoorl. Hier werkte ze eerst een poosje als huishoudster bij de antroposofische instelling ‘De Arend’. In 1950 kon ze de goodwill van Hotel-Restaurant Het Beursgebouw in Vlissingen kopen met de door de Franse staat uitgekeerde schadeloosstelling voor de dood van Dirk. Dit bedrijf behield ze tot 1965, en ze een huis kocht aan de Middelburgsestraat nummer 79 in Oost-Souburg. Op 31 mei 1990 overleed ze in het bejaardentehuis ‘De Zoute Viever’ in Oost-Souburg.

(Met speciale dank aan Hubert de Vries, zoon van Anna Marie Ven)