Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog

Toen Jaap werd geboren was zijn oudere broertje al als pasgeboren baby overleden. Hij had ook een oudere zuster. Na hem kwamen nog zeven kinderen, maar daarvan haalden twee zusjes hun tweede verjaardag niet. Ook was er een jongere broer Cornelis Sohier die net als Jaap in Spanje zou gaan vechten. Ze groeiden hun eerste levensjaren op in de Amsterdamse Dapperbuurt. Eind 1914 overleed hun moeder en vader Sohier vertrok begin 1915 met zijn zeven kinderen naar Vlissingen, waar hij oorspronkelijk vandaan kwam.

Eind jaren twintig is Jaap zeeman. Hij keert terug naar Amsterdam en verblijft aan de wal in diverse logementen. In 1928 trouwt hij en woont wederom in de Dapperbuurt. Hij verdient dan de kost als bootwerker maar zal in de dertiger jaren crisistijd veel werkeloos zijn geweest.

In 1938 vertrekt Jaap - geen lid van enige politieke organisatie - naar Spanje. Via Antwerpen komt hij begin maart aan in Parijs. Daar meldt hij zich aan als vrijwilliger voor de strijd in Spanje en gaat 11 maart de grens over bij het Catalaanse Massanet. Via Figueras komt hij omstreeks 20 maart aan in Albacete, het hoofkwartier van de Internationale Brigades. Daar wordt Jaap Sohier ingedeeld in het 1ste Bataljon van de XIde Brigade, krijgt een uniform en wordt doorgestuurd naar het nabijgelegen Madrigueras voor een militaire opleiding. Als gevolg van het nationalistische Aragon-offensief worden de rekruten omstreeks 10 april van Madrigueras overgebracht naar het Catalaanse Vila-seca, 10 km ten westen van Tarragona. Hierna gaat Jaap naar het Ebro-front. De XIde Brigade maakt samen met de XIIIde en de XVde Brigade deel uit van de 35ste divisie van generaal Walter (Komintern-naam van de Poolse generaal in het Rode Leger Karol Swierczewski). 

Deze 35ste divisie en vijf andere divisies beten de spits af in het Ebro-offensief in Catalonië (25 juli tot 16 november 1938). Via twaalf, binnen een halve dag aangelegde pontonbruggen over de Ebro, wisten de Republikeinse troepen over een frontbreedte van 60 kilometer binnen 10 dagen van zware strijd circa 40 kilometer naar het westen op te rukken. Joop Sohier behoort tot de eerste golf soldaten die de Ebro oversteken en daarna na hevige gevechten verder oprukken, maar op 1 augustus krijgt hij een schotwond in zijn linkervoet en belandt hij in het militaire hospitaal van Valls. Op 30 september wordt hij uit het ziekenhuis ontslagen maar doordat de Internationale Brigades in oktober worden opgeheven keert hij niet meer terug naar het front.

Hij wordt beoordeeld als een, militair en politiek, energiek soldaat, die zich voorneemt in Nederland ook lid te worden van de Communistische Partij. Hij zal wel, net als andere betrouwbare Internationale Brigadisten opgenomen zijn in de Partido Comunista Espagnol (PCE).  Jaap Sohier staat vermeld op de Lijst-Schlosser* van 25 november 1938 en zal dus met meer dan honderd andere Nederlanders op 5 december, onder het zingen van “Zie ginds komt de stoomtrein uit Spanje weer aan” aankomen in Roosendaal. Het zingen van revolutionaire liederen was hen door de Nederlandse autoriteiten namelijk verboden.  Allen raken hun Nederlandse nationaliteit kwijt.

Na de Tweede Wereldoorlog werkte Jaap Sohier als grondwerker en havenarbeider en woonde in Amsterdam-Noord. Hij kreeg zijn Nederlanderschap weer terug.  Jaap Sohier overleed in 1973.

*De Duitser Franz Schlosser was op het einde van de Spaanse Burgeroorlog als viceconsul de laatste gevolmachtigde van de Nederlandse regering bij de Spaanse Republiek in Barcelona.

De minister-president van de Spaanse Volksfrontregering Juan Negrin had als blijk van goede wil richting Groot-Brittannië en Frankrijk op 21 september 1938 in de Volkenbond te Geneve aangekondigd de buitenlandse vrijwilligers in Spanje naar huis te sturen. Dus na het opheffen van de Internationale Brigades en een afscheidsparade in Barcelona in oktober 1938 werd door Schlosser op 25 november 1938 een Laissez-Passer opgemaakt met Nederlandse Internationale Brigadisten, de zogenaamde “Lijst Schlosser”.  115 Nederlanders gingen als één groep onder begeleiding van vertegenwoordigers van de Nederlandse regering in Frankrijk met de trein terug naar Nederland alwaar ze op 5 december in Roosendaal aankwamen. Al deze Internationale Brigadisten zouden in principe hun Nederlands Staatsburgerschap kwijtraken.