Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog

Uit het Amsterdams gemeente-archief is op te maken dat Pieter Hendrik Beezhold kantoorbediende was, dat zijn vader bij de Nederlandse Spoorwegen werkte en dat hij de jongste zoon was in een gezin met twee jongens. Daarmee is hij een uitzondering onder de Nederlanders die naar Spanje vertrokken: merendeels arbeidersjongens en vaak uit grote gezinnen.

Ook zijn verhaal over zijn verblijf in Spanje is uitzonderlijk, hij sloot zich niet aan bij de Internationale Brigaden maar kwam terecht bij het anarchosyndicalistische vakverbond FAI-CNT. De informatie die we er over vonden is afkomstig van de Nederlandse consulaten in Barcelona en Parijs en van het hoofdbureau van politie in Amsterdam waar hij na thuiskomst gehoord is. Die berichtgeving moet met de nodige korrels zout gelezen worden, zoals alle Spanjegangers was Beezhold bang om zijn nationaliteit te verliezen. Aan de consul in Barcelona meldt hij begin augustus 1937 dat hij niet bij de Internationale Brigaden heeft gezeten – en dat klopt – maar de consul meldt dat hij een lijst heeft gezien van buitenlandse vrijwilligers waar zijn naam op voorkomt. Hij laat ook nog weten dat Beezhold gearresteerd is en een maand in de gevangenis heeft gezeten.

De consul in Parijs meldt op 12 augustus 1937 dat Beezhold langs is geweest en om hulp heeft gevraagd. Hij heeft nu wel verteld dat hij vanaf januari 1937 voor de FAI-CNT heeft gewerkt en op 2 juli is gearresteerd "vermoedelijk voor spionage".

Het Amsterdamse politierapport is van 24 september 1937 en geeft het meest uitgebreide verhaal. Beezhold vertelt dat hij eind ’36 hoorde dat hij in Parijs werk kon vinden via de Spaanse ambassade. Dat was hem verteld door ene Jacobs maar ja .. die was inmiddels overleden en kon het dus niet bevestigen. In Parijs hoorde hij dat hij als persfotograaf aan de slag kon bij de FAI-CNT, afkortingen waarvan hij zegt nog nooit gehoord te hebben.

Uit het politierapport:
Op 11 of 12 januari 1937 is hij met een zestal mannen uit Parijs naar Barcelona vertrokken. Hier heeft hij zich gemeld aan het kantoor van genoemd syndicaat, de C.N.T.-F.A.I en werd hij, na eenige dagen, met een aantal fotografen, uitgezonden om foto’s te maken van verschillende plaatsen, in de omgeving van Barcelona. Op 20 juni werd Beezhold door den leider van genoemd syndicaat ontslagen. In het begin van de maand Juli van dit jaar werd Beezhold, toen hij zich in een cafe te Barcelona bevond, gearresteerd.

Beezhold mag van geluk spreken dat hij maar een maand in de gevangenis doorbrengt: de ‘burgeroorlog binnen de burgeroorlog’ die in mei 1937 in Barcelona woedde, gericht op de uitschakeling van anarchisten en veronderstelde trotskisten, is nog maar net achter de rug. In juni 1937 wordt POUM-leider Andreu Nin vermoord, de documenten waaruit zou moeten blijken dat hij contact onderhield met de troepen van Franco zijn door de Russische geheime dienst – die steeds meer invloed krijgt in het Republikeinse Spanje – vervalst.

Beezhold keert ongeschonden terug naar Nederland. Daar wordt hem wel zijn paspoort afgenomen. In het archief van het Ministerie van Buitenlandse Zaken bevinden zich nog twee brieven van hem. De eerste van mei 1938 waarin hij verzoekt om zijn paspoort terug te krijgen dat hij nodig heeft ivm werkzaamheden. De tweede van januari 1939 waarin hij opheldering vraagt over zijn status, zowel wat werkvergunningen betreft  als de vraag waar hij zich in mobilisatietijd aan te houden heeft. Het antwoord van Buitenlandse Zaken is onbekend. Veel Spanjestrijders die stateloos waren werden wel opgeroepen voor de mobilisatie. Of dat ook voor Beezhold gold is onbekend.