Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog

In het jaar 1906 vertrok Krijn Commandeur met zijn vrouw en vier van zijn zeven kinderen, twee volwassen en twee bijna volwassen zoons, vanuit Amsterdam naar Duitsland. Eén van de zoons, Wilhelm, trouwt daar in 1910 met een vrouw uit Friesland. In Düsseldorf wordt in 1911 een meisje geboren, in 1912 gevolgd door een jongen: Piet Commandeur.

Tijdens het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog was iedereen weer terug in Nederland. Vader Wilhelm wordt net als twee van zijn broers conducteur bij de Gemeentetram Amsterdam. Piet woonde tot z’n vijftiende in de Amsterdamse Indische Buurt. Daar worden nog drie broertjes geboren. Begin 1924 werd er weer een broertje geboren. Dit kind overleed binnen twee maanden en dat zal hebben geleid tot een crisis in het gezin. Piet, z’n zuster en twee van zijn broertjes werden ongeveer drie weken opgenomen in tehuizen.

Na de Lagere school volgde Piet de Grafische School en werd drukker. 

Op 4 oktober 1932 ging Piet in militaire dienst. De dienstplicht duurde toen een half jaar, maar Piet tekende 9 maanden bij. Mogelijk wachtte hem werkeloosheid zonder zelfstandige uitkering omdat van hem verwacht zou worden dat hij als werkloze vrijgezel bij zijn ouders ging wonen. In totaal was Piet 15 maanden ingedeeld bij het 2de  Eskadron van het 1ste  Halfregiment Huzaren. 

In 1936 ging Piet het huis uit maar misschien weer vanwege werkeloosheid trok hij in november van dat jaar weer in bij zijn ouders. Dit duurde maar kort, want in februari 1937 vertrok Piet Commandeur naar Spanje.

In 1939 stuurde zijn moeder een brief, mogelijk gericht aan het Rode Kruis maar doorgestuurd naar de Nederlandse vertegenwoordiging in Spanje:

 Amsterdam 4 Juli 1939

WelE. Z. Gel. Heer !

     Ondergeteekende verzoekt u beleefd of u eens voor ons wil informeeren naar onzen zoon P. Q. Commandeur geboren te Düsseldorf 20 Dec. 1912. Deze onzen jongen is naar Spanje vertrokken om te strijden op 17 Febr. 1937 aan den kant der rooden.

Tot Augt. 1937 hebben wij 3 maal een brief van hem mogen ontvangen later niets meer. Wil u eens voor ons nagaan of hij nog leeft of niet; de oorlog is ten einde misschien zit hij nog in één of ander concentratie-kamp ?

Als wij maar uit dat onzekere zijn, t’is altijd een goede zoon geweest. Hij is Roomsch-Katholiek is na alhier zijn militaire plicht volbracht te hebben (2 jaar); werkeloos geworden typograaf, hij had nog zelf zijn reis naar Parijs betaald en is gegaan omdat hij niet stil kon zijn trots al onze goede raad en waarschuwingen. Hier hooren wij niets meer, dat wij door uw invloed nog wat moge vernemen dat hopen zijn verlangende ouders.

     Hoogachtend

W. Commandeur-Minnema

Meeuwenlaan 59  A’dam

Het enige wat de Nederlandse overheid kon mededelen was dat Commandeur hoogstwaarschijnlijk in Spanje was gesneuveld.

Piet werd 4 februari 1937 opgenomen in de Internationale Brigades en ingedeeld bij het anti-tankgeschut. De Internationale Brigades hadden in 1937 een belangrijk aandeel in de Republikeinse offensieven bij Brunete en later in de zomer bij Belchite. Mogelijk heeft Piet Commandeur, toen 25 jaar oud, één van deze veldslagen niet overleefd.