Op 21 april 1937 schrijft Gonlag een brief aan zijn familie. De brief is afgestempeld op 26 april 1937, Valencia en is " visado por la censura militar" - door de militiare censuur gegaan. De brief is door de vader van Gonlag overhandigd aan de politie van Schiedam. Hij schrijft:
Beste Vader Broeders Zusters Schoonzusters Zwagers en kinderen
Hoe gaat het met jullie allen. Goed. Met mij ook hoor. Beste Vader, je zal nu toch wel weten dat ik hier in Spanje vertoef. Maar ik kan daar niets aan doen. `ik houd daarom van U en ondanks onze politieke meeningsverschillen toch even veel.
Vader, ik voel wat het voor U moet zijn maar ik acht het mijn plicht. Maar wees U op mij niet kwaad, vadertje, ik heb het nu zoo erg makkelijk niet. Hoe gaat het met U en de kinderen? Ik zou wel eerder hebben geschreven maar ik wou eerst alles een poosje laten zakken anders was je misschien nog te boos om goed te begrijpen.
Het is hier erg warm. Ik zit op zoo wat 2000 meter op de berg te schrijven. Ik ben bij de Amerikanen en spreek hier al veel Engels. Je hoort hier alle talen. Maar ik ben goed gezond hoor. Ik moet jullie in eene brief allemaal tegelijk schrijven. Ik ga misschien gauw een poos in rust met ons Battelion naar een stad aan zee met palmen. Het is een wonder mooi land. Sinaasappels wijn druiven rozijnen citroenen enz enz. Ik zal als ik terug zal komen ? veel te verhalen hebben hoor. Maar alles gaat goed hoor. Nu je weet nu alvast wat. Ik schrijf nog wel eens gauw wat uitvoeriger. Dag Vader.
Volgt een serie namen van familieleden die moeilijk te ontcijferenzijn. Is ondertekend met 11 ( of 17) Battalion Lincoln Albacete.
In september 1937 wordt Pieter Gonlag “ inutil total” verklaard – hij is op medische gronden totaal ongeschikt verklaard voor het front en wordt gerepatrieerd naar Nederland.
In een document van de Binnenlandse Veiligheidsdienst van maart 1954 wordt gemeld dat hij in 1942 zou zijn toegetreden tot de NSB en dat hij van eind 1942 tot september 1944 vrijwillig voor de Duitsers had gewerkt in Hoek van Holland. Echter “na de oorlog bleek opnieuw zijn communistische instelling".
- Archief Internationale Brigaden, Moskou, RGASPI F.545-Op.6-D.403-L.14
- Gemeentearchief Schiedam, 5047 - Stads- resp.Gemeentebestuur 1816-1953
- Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Justitie: Afdeling Politie, Bureaus Kabinet en Juridische Zaken, nummer toegang 2.09.107, inventarisnummer 478