HAAR, Gerrit van der

Gerrit
van der
Haar
Geboren:
Leerdam
26 juni 1909
Levensbeschrijving: 

Gerrit wordt op 26 juni 1906 geboren in Leerdam. Hij heeft een 2 jaar ouder zusje. Zijn moeder overlijdt als hij 2 jaar is. Zijn vader hertrouwt met een weduwe die al een zoon heeft uit haar vorige huwelijk.

Gerrit werkt een tijd als ijskoopman. In 1930 hij verhuist van Leerdam naar Rotterdam. Als beroep geeft hij op glazenwasser. Hij gaat inwonen bij J.W. de Zwaan, die ook glazenwasser is en die op dat moment getrouwd is met Geertruida van Montfort. In 1936 wordt het huwelijk tussen Geertruida en De Zwaan ontbonden. Op 18 oktober 1939 trouwt Gerrit in Rotterdam met de dan 49-jarige Geertruida van Montfort.

Gerrit van der Haar komt in Spanje aan op 29 november 1937, samen met Nicolaas de Vries en Jacob van Dijk. Van Gerrit hebben we niet meer gevonden dan de beoordeling die Gustav van hem geeft. In het geval van Gerrit een positieve beoordeling. "Een goede, ijverige soldaat. Hij had wapenkennis. Hij was gedisciplineerd en had een goede mentaliteit, politiek was hij minder geïnteresseerd, hij was heel kundig." Hij vermeldt dat Gerrit als mecanicien werkte bij de 3e Artilleriegroep.

Het gros van de Spanjestrijders die eind 1938 nog in Spanje waren, is 5 december 1938 naar Nederland teruggekeerd. Gerrit keert met groep van 28 Nederlanders op 19 februari 1939 terug naar Nederland. In zijn BVD-dossier zit een kopie van een door Gerrit ondertekende verklaring dat hij in dienst is geweest van het Spaanse leger.

Volgens de BVD zou hij van 27 mei 1943 tot maart 1944 vrijwillig als SS-frontarbeider gewerkt hebben in Rusland. In hoeverre dit geheel vrijwillig is geweest valt niet na te gaan. Na de oorlog wordt hij hiervoor veroordeeld tot een voorwaardelijke straf buiten vervolging met een proeftijd van 3 jaar en ontzetting van rechten voor 10 jaar.

Na de oorlog is hij tot 1953 actief in de CPN. Hij is een tijd agent voor De Waarheid, maar hij krijgt een schuld aan de krant door niet afgedragen abonnementsgelden. Deze schuld bedraagt op een gegeven moment f. 403,13. Waarschijnlijk is dit voor Gerrit aanleiding om de partij te verlaten en voor de BVD om hem niet meer te volgen.

Bronnen: 
  • Nationaal Archief, 2.05.286, Gezantschap Spanje 1939-1954 – inventarisnr 652
  • Archief Internationale Brigaden, Moskou, RGASPI F.545-Op.6-D.35-L.205
  • Archief Internationale Brigaden, Moskou, RGASPI. F.545. Op.6. D.36
  • Archief Internationale Brigaden, Moskou, RGASPI F.545-Op.6-D.403-Ll.2, 18-19
  • Archief Internationale Brigaden, Moskou, RGASPI F.545-Op.6-D.404-L.31
  • Nationaal Archief 2.04.125, Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) en voorgangers van het Ministerie van Binnenlandse Zaken: Persoonsdossiers, inventarisnummer: 36420
Auteur: 
Yvonne Scholten, Rik Vuurmans
Laatst gewijzigd: 
17-02-2024
Overige gegevens
Sekse: 
man
Beroep: 
Metaalbewerker
Adres: 
Hoogstraat 34
Woonplaats: 
Rotterdam
Datum vertrek Nederland/aankomst Spanje: 
29-11-1937
Datum terugkeer: 
19-02-1939
Vader: 
Gerrit van der Haar
Moeder: 
Dirkje Jantje de Bruin
Partner: 
Geertruida van Montfort