Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog

Zijn moeder wilde niet dat hij ging, dus moest het stiekem gebeuren. Michels was dan ook nog maar net negentien geworden toen hij naar Spanje ging en zijn moeder was een weduwe met zes kinderen. Vanaf zijn veertiende werkte hij bij een hoveniersbedrijf om wat extra inkomsten te genereren voor het gezin. Dit hield op toen hij 18 werd, want hij werd te duur en dus ontslagen. Daarna was het lastig om werk te vinden.

Hij was lid van de Communistische Jeugd Bond en hielp de Internationale Rode hulp met het vinden van opvangadressen voor Duitse onderduikers. Tijdens het CPN-congres van april 1938 besloot Anton naar Spanje te gaan en zijn steentje bij te dragen. Hij vertrok in het geheim, en zonder paspoort, naar België. Over hoe dit kon zegt Anton in De Waarheid het volgende: “Daar hadden ze weer een mannetje voor, die bracht je over de grens. Dan werd je afgeleverd en je werd weer verder geholpen.” Net over de grens met Frankrijk, bij Lille, werd hij geholpen door een dame die hem verder bracht. Dit gebeurde vanuit café de Proletaar dat Michels omschrijft als “een gezellig cafeetje met een grote foto van Stalin, en dat ging daar allemaal zo gemoedelijk, het was net of het daar een communistische wereld op d’r eigen was.” Nadat hij in Parijs was geraakt kwam hij maar net door de keuring. Hij was namelijk wat aan de kleine kant. Hij werd echter goedgekeurd en is toen te voet de Pyreneeën over gestoken en zo Spanje binnen gekomen.

Bij Mont Blanch werd hij opgeleid en bij de Elfde Brigade geplaatst. Aan het Ebro front vocht hij in de Hollandse compagnie onder Piet Laros en was gestationeerd bij Mora d’Ebre. Tijdens het grote Ebro offensief op 25 juli 1938 kwam hij heelhuids aan de overkant van de Ebro maar werd korte tijd later bij Gandesa in zijn borst geschoten. De wond was ernstig, maar niet fataal. Omdat hij aan een nieuw front lag tijdens een aanval die nog bezig was moest hij te voet terug de Ebro over voor hij met een ambulance naar een hospitaal in Igualada werd gestuurd. Ondanks zijn korte tijd in Spanje word hij door Gustav in zijn lijst als dapper soldaat geroemd. Hij omschrijft hem verder als “een rustige en bescheiden kameraad”.

Bij terugkomst in Nederland raakte ook Anton zijn Nederlanderschap kwijt. Dit betekende echter niet dat hij niet dienstplichtig was. Omdat hij eigenlijk tijdens zijn tijd in Spanje in dienst had gemoeten was hij nu een deserteur. Na een brief aan de minister mocht hij toch nog opkomen voor zijn dienst. Bij Amersfoort werd hij ingedeeld bij het boerenregiment, dat bestond uit allemaal boeren uit de kop van Noord Holland. Na training werd hij ingelegerd bij het zeefront bij Den Helder. Omdat hij bij de veiligheidsdienst bekend stond als communist was hij tijdens de Duitse bezetting ondergedoken. Dit lette hem echter niet om het verzet te helpen waar hij kon. Een vlucht tijdens een razzia leverde hem een lelijke val op waardoor hij een van zijn nekwervels brak. Deze blessure leverde hem na de oorlog een verzetspensioen op. Anton kreeg snel na de oorlog, in 1946, zijn Nederlanderschap terug. Omdat hij echter tot in de jaren ’50 nog steeds als communist werd afgeschilderd kreeg hij maar moeilijk werk. Het feit dat hij al uit de partij was gestapt maakte hierbij geen verschil.