De Sittigs kwamen oorspronkelijk uit Tsjechië. Zowel zijn vader als grootvader bekleedden vrij hoge bankfuncties in Praag. Zijn ouders trouwden in Londen, scheidden in 1920. Hans had een één jaar oudere zus Mathilde. Sittig was in totaal vier keer getrouwd. Uit twee van zijn vier huwelijken had hij vier kinderen.
Hans ging vermoedelijk rond 1928 naar Duitsland, waar hij lid werd van de Kommunistische Partei Opposition (KPO), de afsplitsing ter rechter zijde van de KPD onder leiding van Heinrich Brandler en August Thalheimer. Zijn latere vrouw Eva Laufer trad in 1927 toe tot de organisatie van sociaaldemocratische leerlingen [scholieren], en in 1929 tot de jeugdorganisatie van de KPO. Omdat in Duitsland de grond hem te heet onder de voeten werd, vluchtte hij medio 1933 met zijn verloofde naar Nederland. Hij dook onder bij de familie Beem in Amsterdam: een onderwijzer, diens echtgenote en drie dochters. Ongeschoold metaalbewerker, lid technische dienst. Nam privélessen bij chef technische dienst, toepassingen van wiskundige statistiek. Bij Van Leer Vatenfabriek in Amsterdam-Noord leerde hij gevorderde metaalbewerking. Begin 1936 eerste huwelijk.
In augustus 1936, een maand na het uitbreken van de Spaanse Burgeroorlog, ging Hans met zijn vrouw van de Beems uit naar Spanje. De actieve deelname aan republikeinse kant voelden zij als antifascisten als een morele plicht. Vanuit Parijs schreef hij een brief naar Van Leer dat het hem speet, maar dat hij in Spanje de wettige regering zijn diensten aan ging bieden. Vanuit Perpignan kwamen ze via een wilde rit met een vrachtwagen in Port Bou. Verbleef een tijd in het Hotel Falcón aan de Rambla Catalunya in Barcelona waar het hoofdkwartier van de POUM was gevestigd. Het hotel zat vol met buitenlanders, vooral Amerikaanse, Franse, Duitse en Italiaanse emigranten. De meesten van hen woonden al een paar jaar in Spanje en meldden zich meteen aan.
Lou Lichtveld (‘Albert Helman’) zat ook bij de POUM, hij had een taak bij de radio (iedere militie had een eigen radiozendertje). Kort na augustus 1936 vertrok Lichtveld uit Spanje. Sittig had in Spanje bijna geen contact met buitenlanders.
In de net opgerichte POUM-divisie (Divisie Nr 29) werd Hans ‘teniente’ (luitenant). Hij ontwierp wapens en werkte in ballistiek in Barcelona. Zijn vrouw was als verpleegster actief in Tierz, een dorpje vlakbij Huesca aan het Aragon front. Na circa een half jaar werd Hans overgeplaatst naar Lérida waar hij met zijn vrouw werd herenigd. In Lérida werkte Eva als verpleegster voor oorlogsinvaliden. Ze woonde met Hans in een kloostercel, Hans had een auto met chauffeur tot zijn beschikking. Dat was de situatie in april 1937, ze konden zelfs plannen maken voor hun toekomst in een socialistisch Spanje.
De Partido Comunista de España (PCE) en de POUM vochten samen tegen Franco, maar nadat de PCE Catalonië tot onafhankelijke communistische staat uit riep kregen ze het met elkaar aan de stok. De PCE zette een genadeloze vervolging in van POUMisten. Eind mei moest Hans terug naar Lérida, zijn vrouw wilde nog veertien dagen in Barcelona blijven om een tussentijds een medisch examen af te leggen. Hans werd gearresteerd tijdens een bustocht enzat een tijdje in een PCE-gevangenis in Barcelona. Iedere dag werd hen gevraagd met hoeveel ze waren, steevast werd geantwoord: “Somos ocho.” (We zijn met z’n achten).
Na Hans’ arrestatie dook Eva onder, eerst op het hoofdkantoor van de CNT. In augustus 1937 werd ook zij gearresteerd. Ze zat een jaar met circa 600 vrouwen en meisjes van zowel van Spaanse als buitenlandse afkomst in een vrouwengevangenis. Ze behoorden tot de circa 30 politieke gevangenen die apart gevangen zaten in een grote hal met fantastisch uitzicht. Deze gevangenen waren bevoorrecht want ze hoefden niet te werken. Uiteindelijk werd ze door de Engelse torpedobootjager Imperial opgehaald en naar Engeland gebracht.
Drie weken na de arrestatie van zijn vrouw werd Hans vrijgelaten. Op het gebruikelijke ‘visa sans arrêt’ reisde hij terug naar Frankrijk. Op de laatste dag van geldigheid van zijn paspoort, in de zomer van 1937, keerde hij terug naar Nederland. Zonder een visum met een eindbestemming was het niet geoorloofd in Frankrijk te blijven. De Spaanse Burgeroorlog had niet alleen een illusie om zeep gebracht, het betekende ook het einde van het huwelijk van Hans en Eva. Na Spanje konden ze geen land meer vinden waar ze samen konden leven. Als Eva naar Nederland was gereisd was het risico te groot dat de Nederlandse regering haar over de grens met Duitsland zou zetten. Na de oorlog was het te laat. In april 1946 werd de scheiding tussen Hans en Eva definitief. Eva verhuisde naar Engeland, hertrouwde en kreeg twee kinderen.
De eerste breuk met de KPO kwam in oktober 1936, toen Thalheimer (één van de theoretici van de IIIeInternationale) in Spanje een kleine, informele groep van KPO’ers bezocht om hen een hart onder de riem te steken. Van deze groep zaten Schwarz en König al een paar jaar in Spanje). De Moskouse processen waren net begonnen, de KPO’ers in Spanje begrepen daar niets van: hoe kon het nu dat mensen opeens ‘spionnen van Hitler’ werden genoemd? De Berlijnse richting van de KPO richtte zich in tegenstelling tot de Essener richting niet tegen de USSR maar tegen Stalin. De POUM deed dit ook, zij het in mindere mate. Thalheimer verdedigde de processen met slimme argumenten. Sittig haakte af: het doel heiligde niet alle middelen. Hij ging kritisch staan tegenover de KPO.
Bij zijn terugkeer in Nederland kreeg hij valse papieren van de Van Leer Stichting van de Van Leer Vatenfabriek in Vrieland of Loenen. Van Leer speelde een belangrijke rol bij zijn terugkeer. Tijdens de oorlog woonde Hans in Zeist, Apeldoorn en Steil/Limburg. Tot 1942 werkte hij in de walserij van Van Leer in IJmuiden, toen moest hij daar op last van de Duitsers weg. Van Leer stelde hem te werk in een fabriek van het concern in Vreeland. Van Leer was erg royaal, bij zijn afscheid kreeg hij een jaarsalaris. In opdracht van het hoofd van de Louis Bothaschool in Amsterdam Eli van Tijn reisde hij met enige regelmaat naar het distributiekantoor in Wageningen, waar ook het distributiekantoor voor de schippers was. Hun bonkaarten waren in heel Nederland inwisselbaar en om die reden zeer gewild door de illegaliteit: die kon de nood lenigen waar die het hoogst was. Hans gaf de door hem opgehaalde bonkaarten aan Eli van Tijn die ze op zijn beurt verdeelde. In Zwolle kon Hans altijd terecht bij Frans Tellegen van het uitgesproken religieus verzet. Vanaf 1 december 1943 werkzaam bij Nederlandse Stichting voor Statistiek. Hij huurde een kamer in Loosduinen tot aan het eind van de oorlog.
In 1947 trad Sittig in het huwelijk met Ans van der Sluys. Na de oorlog niet meer politiek actief, veel KPO’ers hadden de dood gevonden. 35 jaar directeur van bureautje voor statistiek, het Adviesbureau voor Toegepaste Statistiek in het Bouwcentrum te Rotterdam. Privéarchief Bart de CortSamen met de wiskundige Hans Freudenthal schreef hij in opdracht van de Bijenkorf De Juiste Maatover het optimaliseren van confectiematen. In 1954 werd Sittig tot Nederlander genaturaliseerd.
Hij was een van de oprichters van de Vereniging voor Statistiek (VVS) Bezemer vroeg hem professoraat op zich te nemen, 1970 professor aan de Economische Hogeschool in Rotterdam: “Ik had nooit mijn eigen medewerker kunnen worden, want ik had geen doctoraal. Professoren worden gelukkig benoemd.” Anno 1996 beschouwde hij zijn politieke activiteiten van voor de oorlog niet als jeugdzonde, maar duidelijk wel als iets uit het verleden. ‘Als je op je achttiende geen socialist bent heb je geen hart, als je op je veertigste nog socialist bent heb je geen verstand.’
Hans Sittig, die altijd dankbaar is geweest voor het feit dat Nederland hem als berooide emigrant heeft willen opnemen, overleed na een kort ziekbed.
- Privéarchief Bart de Cort