TEEUWISSE, Adrianus Jacobus

Adrianus Jacobus
Teeuwisse
Geboren:
Den Haag
14 september 1903
Overleden:
Polen
1940-1945
Levensbeschrijving: 

In het archief van de Internationale Brigade bevindt zich een - door een Nederlander opgestelde - lijst van "deserteurs in Nederland". Onder hen de namen van twee Hagenaars, Teeuwisse en Weber. De desertie wordt bevestigd in een in het Frans opgesteld rapportje waarin ook wordt gemeld dat ze zich in een 'maison de prevention' bevinden. Later blijkt uit verklaringen van de Nederlandse consul in Barcelona dat ze opgesloten zijn geweest in het kamp "Lucas" - ook gespeld Lukacz. Teewissse heeft zich in oktober '37 op het consulaat in Barcelona gemeld en verklaard dat hij 24 april van dat jaar 'op eigen kosten' samen met Weber naar Spanje was gereisd. Hij legt een verklaring af hoe ze - lopend - over de Pyreneeën zijn gekomen, vandaar naar Albacete gestuurd en vandaar naar Madrigueras waar ze volgens eigen zeggen gedwongen zouden zijn de opleiding te volgen tot kanonnier. Ze zeggen dat ze geweigerd hadden naar het front te gaan en vervolgens zijn gevlucht. Bij een eerste vluchtpoging zijn ze opgepakt en opgesloten in kamp "Lucas" -  volgens het rapport van de consul:

Weber en Teeuwissen verklaarden mij dat het kamp Lucas omstreeks begin october j.l. is opgeheven en dat alle daar verblijvende gevangenen zijn overgebracht naar een oud kasteel, gelegen bij de officierenschool, te Pozarubio. Zij verbleven enige tijd in dat kasteel en zijn er 15 october j.l. in geslaagd te ontvluchten en Valencia te bereiken, alwaar de consul hen voorthielp naar Barcelona. Deze twee mannen maakten op mij een vrij netten indruk en verklaarden mij nooit lid te zijn geweest van eenige politieke partij, en nooit daadwerkelijk aan de strijd in Spanje te hebben deelgenomen.

Het zijn de bekende verhalen van gedeserteerden die zich bij de Nederlandse consulaten melden. Onduidelijk blijft in al deze verhalen wat het werkelijke motief voor hun desertie was.

In de dossiers van het Bureau Nationale Veiligheid (voorloper van de BVD) wordt van Teeuwisse gemeld dat hij in 1935 lid was van het Werklozen Strijdcomite (W.S.C), en geabonneerd op de het  communistisch dagblad De Tribune. Verder de mededeling dat hij zich "gedurende de bezetting gemeld heeft voor de arbeidsinzet en in Polen te werk werd gesteld van waar hij niet is teruggekeerd."

Zijn weduwe, Elisabeth Wagenaar, is in 1955 gerenaturaliseerd. Zij stond in 1956 voor de CPN op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer.

Bronnen: 
  • Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Justitie: Afdeling Politie, Bureaus Kabinet en Juridische Zaken, nummer toegang 2.09.107, inventarisnummer 478
  • Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Binnenlandse Zaken: Bureau voor Nationale Veiligheid (BNV), (1933) 1945-1946 (1980), nummer toegang 2.04.80, inventarisnummer
  • 1435
  • Nationaal Archief, 2.05.03, Ministerie van Buitenlandse Zaken, A-dossiers 1815-1940, A-197-bis Spanje, Hulp en Bijstand i.v.m. onlusten in Spanje, 1676
  • Nationaal Archief 2.09.22, Ministerie van Justitie, 1914-1940 (Geheim Archief), inventarisnr 16810
  • Archief Internationale Brigaden, Moskou, RGASPI F.545-Op.2-D.282
  • Archief Internationale Brigaden, Moskou, RGASPI F.545-Op.6-D.403-Ll.15, 47
  • Archief Internationale Brigaden, Moskou, RGASPI F.545-Op.6-D.404-L.81
Auteur: 
Yvonne Scholten
Laatst gewijzigd: 
20-11-2016
Overige gegevens
Sekse: 
man
Beroep: 
Verpakker
Adres: 
Jacob van Campenstraat 28
Woonplaats: 
Den Haag
Datum vertrek Nederland/aankomst Spanje: 
24-04-1937
Datum terugkeer: 
oktober 1937
Nederlanderschap afgenomen: 
ja
Vader: 
Johannes Wilhelmus Teeuwisse
Moeder: 
Maria Maike de Visser
Datum getrouwd: 
08-06-1927
Partner: 
Catharina Elisabeth Wagenaar
Kinderen: 
1 zoon