VRIES, Trudel de

Gertrud
de
Vries
Geboren:
Frankfurt am Main (Duitsland)
22 november 1914
Overleden:
Amsterdam
7 juni 2007
Levensbeschrijving: 

Trudel was het oudste kind in het gezin De Vries, dat in Frankfurt woonde. Vader had de Nederlandse nationaliteit, moeder oorspronkelijk de Franse. De familie was liberaal joods en verhuisde later naar Nederland. Trudel nam al jong afstand van het joodse geloof omdat in het ochtendgebed dank wordt gezegd voor het feit dat er mannen zijn, de vrouwen worden niet genoemd. Ze werd lid van de zionistische jeugdbeweging. Ze had geen verstand van politiek maar ze was verontwaardigd omdat rijke joden Palestijnse grond kochten van arme Arabieren die daarna verjaagd werden. De jeugdbeweging concludeerde daaruit dat Trudel een communist was en royeerde haar. Daardoor ging ze zich voor politiek interesseren, dat wil zeggen de politiek van de dertiger jaren, crisis, werkeloosheid en de opkomst van het fascisme. Ze woonde toen in Rotterdam en leerde voor apothekersassistente. Ze kwam in contact met Duitse emigranten, die gevlucht waren voor het fascisme van Hitler. In 1935 werd ze lid van de CPH, de communistische partij Holland.

In 1936, na de staatsgreep van Franco, ontstond er voor het eerst in de geschiedenis een mondiale beweging van solidariteit met het Spaanse volk en de wettige, republikeinse Spaanse regering. Vrijwilligers uit alle landen meldden zich aan om mee te strijden. Vooral mannen maar ook een aantal vrouwen, die zich door hun beroep als arts of verpleegster nuttig konden maken.

Trudel, 22 jaar, besloot al snel om mee te doen.  Ze was twee jaar lang actief als verpleegster in verschillende ziekenhuizen, Ontinyente, daarna in Villanueva de la Jara, waar voornamelijk Nederlanders werkten en waar ze kennis maakte met de arts Theo van Reemst. Ze trouwden in Spanje.  Het ziekenhuis was gevestigd in een kasteel van een gevluchte grootgrondbezitter en stond niet alleen open voor gewonde militairen maar ook voor de dorpsbewoners.

Eind 1938 moeten alle internationale troepen Spanje verlaten, ook Trudel en Theo keren naar Nederland terug. Theo heeft de Nederlandse nationaliteit verloren en Trudel daardoor automatisch ook, als echtgenote van een staatloze.

Trudel voelt zich voorgoed verbonden met het Spaanse volk en zet zich in voor het Comité Hulp aan Spanje. Tegelijkertijd krijgt ze contacten met het Duitse en Nederlandse verzet. Als Nederland bezet is door de Duitsers wordt het clandestiene werk steeds intenser. In november 1942 wordt Trudel gevangengenomen en opgesloten in de slecht bekend staande gevangenis van Scheveningen, het “Oranje-hotel”. Ze wordt overgeplaatst naar kamp Westerbork, een doorgangskamp voor joden die naar Auschwitz getransporteerd worden. Trudel heeft gelukkig contact in het kamp met een kleine verzetsgroep. Soms lukt het iemand te laten vluchten. Intussen werkt ze ook hier in het ziekenhuis. In 1943 wordt er een Duits decreet aangenomen waarbij gemengd gehuwden vrijkomen. Theo van Reemst was inmiddels ook gevangen genomen en zat in kamp Dachau. Het lukte echter om Trudels papieren te vervalsen, ze was vrij!

Er volgde nog een moeilijke periode van illegaliteit totdat in mei 1945 de vrede getekend werd. Theo keerde terug uit Dachau en ze werden herenigd met hun op 30 december 1941 in Vlaardingen geboren zoon Bert.

In Amsterdam begonnen ze een huisartsenpraktijk en op 17 oktober 1946 werd dochter Jos geboren. Helaas hield hun huwelijk geen stand. Trudel ging als lerares Duits werken en nam de zorg voor de kinderen op zich.

De belangstelling voor het wel en wee van de Spanjaarden bleef. Trudel werd actief in het Comité Hulp aan Spanje, dat nu zorgde voor financiële ondersteuning van gevangenen en hun familie.  Met velen knoopte ze vriendschapsbanden aan, zoals met de dichter Marcos Ana, die onder Franco 23 jaar gevangen zat en intussen 85 jaar oud aanwezig was bij Trudels crematie.

Ook was Trudel actief in de commissie Spanje 1936-1939, die o.a. betrokken was bij de oprichting van het Spanjemonument in Amsterdam, de verschillende reizen naar Spanje met oud-Brigadisten en de jaarlijkse herdenking.

De strijd van de Spanjaarden heeft een zeer belangrijke rol in haar leven gespeeld.

Bronnen: 
  • Portretten van overleven, Westerborkcahiers 1998
  • Petra Lataster-Czisch: Eigentlich rede ich nicht gerne über mich.Lebenserinnerungen von Frauen aus dem Spanischen Bürgerkrieg 1936-1939. Gustav Kiepenheuer Verlag. Leipzig und Weimar 1990
  • Interview in Trouw, 6 juli 1996
  • Radioprogramma ‘Het spoor terug’, 11 mei 1997
  • https://embed.vpro.nl/popout/?id=POMS_VPRO_491041&profile=vpro&paused=0&...
  • Diverse interviews, artikelen in dossier Trudel de Vries,  IISG, Collectie Nederlandse deelnemers aan de Spaanse Burgeroorlog
  • Archief Internationale Brigaden, Moskou, RGASPI F.545-Op.6-D.48-L.60
  • Archief Internationale Brigaden, Moskou, RGASPI F.545-Op.6-D.404-L.88
Auteur: 
Giny Klatser-Oedekerk
Laatst gewijzigd: 
30-04-2016
Overige gegevens
Sekse: 
vrouw
Beroep: 
Apothekeres
Functie: 
Verpleegster
Adres: 
Vondelstraat 27
Woonplaats: 
Den Haag
Datum vertrek Nederland/aankomst Spanje: 
29-04-1937
Datum terugkeer: 
05-12-1938
Nederlanderschap afgenomen: 
ja
Vader: 
Jacques de Vries
Beroep vader: 
Chef winkelbedrijf
Moeder: 
Rosa Meyer
Partner: 
Theo van Reemst
Kinderen: 
2 kinderen