Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog

De Wit was er vroeg bij. Hij is begin december 1936 samen met Dirk Vermaas naar Spanje vertrokken om, zoals hij later tegen de consul zou verklaren, in Spanje werk te zoeken. De Wit was opgeleid als technisch tekenaar. Op 11 maart 1937 laat de CID – de Centrale Inlichtingendienst – in een schrijven aan de Minister van Justitie -weten dat Cornelis de Wit, wonende in de Torenstraat, in het hartje van Den Haag, naar Spanje is vertrokken. Volgens de CID is hij een “raden-communist” maar er wordt niet bij vermeld bij welke organisatie hij zou zijn aangesloten. In april 1937 is hij – volgens een document uit het archief van de Internationale Brigaden- aangesloten bij de “Grupo Batallon de la Muerte”. Dit ‘bataljon van de dood’ was voor een groot deel voortgekomen uit de Columna Durruti, van anarchistische oorsprong. Verschillende Duitse Spanjestrijders uit dit Batallon de la Muerte zijn in de loop van de burgeroorlog wegens het weigeren om bevelen uit te voeren tot zware straffen veroordeeld. Mogelijk heeft ook de Wit problemen gekregen binnen dat bataljon.

In het archief van de Spaanse anarchisten ( FAI –Federacion Anarquista Iberica) wordt hij vermeld als "Techniker, Infanterieausbildung, Rätekommunist".

De Wit verscheen, ook weer samen met Vermaas, op 5 mei 1937 voor de Nederlandse consul in Parijs. Daar verklaarde hij  dat hij in april gemerkt had dat er niet meer voldoende werk was in Spanje en dat hij via het Barcelonese consulaat teruggekeerd is. Hij zegt dat hij in Spanje nooit aan het front is geweest – hij wist waarschijnlijk maar al te goed wat dat voor consequenties had, nl het verlies van het Nederlanderschap. Hij vertelt dat hij voor een Spaanse overheidsinstelling heeft gewerkt, de ‘Sindicato de Industria de la Edificacion Madera y Decoracion’ waar hij als architect tekeningen voor bruggenbouw maakte. De consul is niet overtuigd van zijn verhaal maar zorgt wel voor repatriëring. Hij adviseert het Ministerie van Buitenlandse Zaken om in Nederland hun beweringen nog maar eens te controleren. De Wit was een paar dagen later thuis. Op 8 mei 1937 staat hij weer in Den Haag geregistreerd. 

Over de naoorlogse periode weten we iets omdat de Binnenlandse Veiligheidsdienst De Wit volgde. Dat kwam omdat hij zijn bouwkundige ontwerpen, voor bijvoorbeeld trappen, ook aan de Sovjet-Unie probeerde te slijten. In 1931 was hij al eens in de Sovjet-Unie geweest
Net als voor de oorlog, wilde De Wit voortdurend emigreren. In 1949 ging hij naar Nieuw Zeeland, maar in 1954 was hij wegens heimwee weer terug. Hij noemde zich architect, maar dat was een et weidse benaming voor iemand met MTS Bouwkunde. De BVD kenschetst hem als ‘een jongmens met enige revolutionaire begrippen’. In 1964 reisde hij naar China, zijn reisverslag verscheen in de Haagse Post.