Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog

Wim Determan kwam uit een katholieke familie met vijf kinderen uit Gouda. Als lid van de OSP viel hij op omdat hij in korte broek colporteerde met De Fakkel, wat je toen eigenlijk al niet meer deed. Na de HBS volgde hij de opleiding tot buitenlands handelscorrespondent. Hij werkte bij Plateelfabriek Zuid-Holland, waar hij werd ontslagen vanwege zijn OSP-lidmaatschap. Hierop keerde hij terug naar de SDAP. Hij vocht een jaar in Spanje. Ging hij er alleen heen of met een vriend van hem? In ieder geval ging er wel iemand mee die ook uit Gouda kwam. (Op deze website is Marinus Boot de enige andere uit Gouda afkomstige Spanjestrijder). Op zijn verzoek stuurde Wims familie poste restante een tientje naar Barcelona, maar toen het daar aankwam, zat hij al weer ergens anders. De enveloppe kwam keurig terug in Gouda. Na terugkeer verloor hij zijn Nederlanderschap niet, maar zijn familie had de indruk dat hij niet veel langer had moeten blijven of het was wel gebeurd.

Tijdens de oorlog verbleef Determan in ieder geval enige tijd in Rotterdam, waar hij tijdens de hongerwinter samen met Ben de Vries, Theo Ramaker, Gerard van het Reve sr en Hilda van Norden de zorg had voor redactie en verspreiding van het illegale, respectievelijk de verschijning van het legale Parool.

Na de oorlog werkte hij als directiesecretaris bij Het Parool, waar hij zijn tweede vrouw leerde kennen. Hij werd lid van de PvdA. Zijn hobby’s waren blokfluit spelen en prenten maken. Op het eind van zijn leven kreeg hij botkanker. Hij pakte de bijbel weer op, waarmee de cirkel rond was.

Volgens zijn vriend en Parool-collega Henri Knap was Determan een zwijgzame, fiere man, die zijn leven lang als enige maatstaf zijn geweten heeft gehanteerd. Dat dwong hem zwaardere eisen aan zichzelf te stellen dan iemand kon bevroeden.