DENTERS, Frits

Frits Gerard Jozef
Denters
Geboren:
Amsterdam
3 augustus 1915
Overleden:
Den Haag
17-11-1990
Levensbeschrijving: 

Frits Denters had een oudere en twee jongere zusters en groeide als kind op in de Amsterdamse Transvaalbuurt. Na zijn schooltijd werd hij reclametekenaar. In juni 1936 werd hij lid van de Communistische Partij Holland (CPH). 

In gezelschap van Evert Theunisse en Henk Wilhelm vertrekt Frits Denters naar Spanje. Op de avond van 29 juni 1937 nemen ze vanaf Amsterdam-Centraal de nachttrein naar Parijs. Vlak voor vertrek krijgen ze in de trein controle van twee rechercheurs. Ze maken deze politieagenten wijs dat ze onderweg zijn naar de Parijse wereldtentoonstelling. In België sluiten Simon Koperenberg en Nico Meur zich bij hen aan. In Parijs worden ze de volgende ochtend opgevangen door Hans Klein, schuilnaam van de Amsterdamse communist Chris Smit die voor de CPN met enige regelmaat naar Parijs reisde. Ze krijgen van hem etensgeld en deze regelt voor hen ook de verdere treinreis richting Spanje. Dezelfde avond vertrekken ze met de trein naar Lyon. Daar verblijven ze een paar dagen. De groep internationale vrijwilligers aldaar groeit aan tot circa 100 man. Nico Meur ontpopt zich als de leider van de Nederlanders. Via Perpignan gaan ze door de Pyreneeën de Spaanse grens over. Op 6 juli 1937 komen ze aan in het Catalaanse bergdorpje Massanet. Daar staan auto’s klaar om ze naar Figueras te brengen. Met de trein gaat het verder naar Albacete, de garnizoensplaats van de Internationale Brigades. Daar komt Frits Denters op 13 juli aan. Na een korte opleiding in het instructiebataljon in het nabijgelegen Madrigueras wordt Frits op 4 augustus, een dag na zijn 22ste verjaardag, opgenomen in de XIde Brigade. Hij  gaat deel uit maken van de brigadestaf.

De XIde  Internationale Brigade vormde met de XIIIde  en de XVde Internationale Brigades  de 35ste divisie van Generaal Walter (de Poolse communist Karol Swierczewski). De slag bij Brunete, ten westen van Madrid waar deze divisie was ingezet, was net afgelopen. Eind augustus, begin september 1937 nam de 35ste divisie deel aan het offensief om Zaragoza te veroveren: de slag bij Belchite.

Een brigadestaf zit, in tegenstelling tot een staf van grotere legereenheden, vlak bij het front. Dus Frits Denters zal onder vuur hebben gelegen. In ieder geval ligt hij in september bijna drie weken in een hospitaal in het stadje Hijar, 30 kilometer ten zuidoosten van Belchite.

In de winterslag om Teruel werd de XIde Brigade in reserve gehouden. Maar in de nasleep hiervan, het Nationalistische Aragon-offensief, kreeg de deze brigade het zwaar te verduren. Na weer op sterkte te zijn gebracht werd de XIde Brigade, met een aparte Nederlandse compagnie “De Zeven Provinciën” ingezet bij het Ebro-offensief van juli/augustus 1938. 

Mogelijk was Frits Denters assistent van Politiek-Commissaris Zuidema (schuilnaam van Janrik van Gilse) of werkte misschien met hem samen. Deze was net als Frits tekenaar van beroep. Frits had in Spanje als contactadres in Nederland het adres van van Gilse opgegeven. Op dit adres, Prinsengracht 1083 in Amsterdam was ook de Algemene Film en Theater Bond, een aan de CPN verbonden organisatie, gevestigd.

Frits Denters staat op en lijst van 'zieken en gewonden' die op 18 oktober 1938 is opgesteld. 19 oktober zou er een transport hebben plaatsgevonden van enkele honderden Interbrigadisten die via Perpignan naar Parijs worden gestuurd. Kort daarop is hij weer terug in Nederland. Net als bij zoveel Spanjestrijders werd zijn Nederlandse nationaliteit afgenomen.  In de Tweede Wereldoorlog was hij actief in het verzet. Hij moet contact hebben gehouden met Janrik van Gilse en de eveneens Oud-Spanjestrijder Freek Mulders. In 1942 woonde hij boven en werkte hij in het door Freek Mulders uitgebate restaurant “De Groene Kikker”, Markt 37 in Delft. Dit was een contactadres voor illegale werkers onder wie Gerrit van der Veen, de broers Janrik en Mik van Gilse en Gerrit Kastein. In 1943 kwam hij weer terug in Amsterdam.In 1946 verhuisde hij naar Den Haag waar hij het jaar daarop trouwde. In dit huwelijk werden twee dochters geboren. Eind vijftiger jaren had Frits Denters zijn Nederlandse nationaliteit weer terug en was hij onderwijzer. In hoeverre hij toen nog  politiek actief  was is onbekend.

Bronnen: 
  • Stadsarchief, Amsterdam
  • Archief Internationale Brigaden, Moskou, RGASPI F.545-Op.1-D.61-L.54
  • Archief Internationale Brigaden, Moskou, RGASPI F.545-Op.2-D.303
  • Archief Internationale Brigaden, Moskou, RGASPI F.545-Op.6-D.35-L.43
  • Archief Internationale Brigaden, Moskou, RGASPI F.545-Op.6-D.403-Ll.2, 16-17
  • Ernest I. Heller, La historia y el servicio postal de las Brigadas Internacionales, ed. Filatelia Hobby, 2011
  • Nationaal Archief 2.09.22, Ministerie van Justitie, 1914-1940 (Geheim Archief), inventarisnr 16810
  • Centraal Bureau Genealogie, Den Haag
  • Nationaal Archief, Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) en voorgangers van het Ministerie van Binnenlandse Zaken: Persoonsdossiers, 2.04.125, inventarisnummer 47520
Auteur: 
Ton Hegeraad
Laatst gewijzigd: 
07-01-2024
Overige gegevens
Sekse: 
man
Beroep: 
Tekenaar
Adres: 
Pretoriusstraat 55’’
Woonplaats: 
Amsterdam
Datum vertrek Nederland/aankomst Spanje: 
29-06-1937
Datum terugkeer: 
19-10-1938
Gewond: 
ja
Nederlanderschap afgenomen: 
ja
Nederlanderschap teruggegeven: 
10-01-1947
Vader: 
Gerardus Wilhelmus Denters
Beroep vader: 
Kantoorbediende
Moeder: 
Dorothea Maria Hendrika Stallmann
Datum getrouwd: 
08-01-1947
Partner: 
Maria Lena Roos
Kinderen: 
2