Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog

Harry van Loon heeft tot zijn 14de levensjaar lager onderwijs gevolgd. Daarna heeft hij 2 jaar op de Ambachtsschool een opleiding tot metaalbewerker gevolgd. Hij trouwt op 28 augustus 1929 met Johanna de Greef en ze krijgen samen 4 kinderen.

Hij komt relatief laat naar Spanje; hij vertrekt, waarschijnlijk via de gebruikelijke route, op 12 februari 1938 en komt op 18 februari in Spanje aan. Op 2 april 1938 wordt hij gevangen genomen door de troepen van Franco. Uiteindelijk komt hij terecht in het concentratiekamp in Miranda de Ebro. Hier zitten in totaal 24 Nederlandse Interbrigadisten in krijgsgevangenschap, naast een aantal andere Nederlanders die om andere redenen daar worden vastgehouden. Het leven in deze kampen is slecht; er is weinig voedsel, de hygiëne laat veel te wensen over en er is nauwelijks medische zorg.

Van Loon wordt ziek en ligt van 30 juli 1941 tot 20 oktober 1942 in het Hospital Disciplinario in Pamplona. Wat hem precies mankeert, is niet bekend. Op 3 januari 1942 ontvangt de Nederlandse consul in Madrid een in vlekkeloos Frans gesteld briefje waarin wordt gemeld dat Harry van Loon in een ziekenhuis in Pamplona ligt en dat hij het daar uitermate beroerd heeft. Kan de consul niet iets voor hem doen?

Voor vrijlating in het kamp zijn de Nederlanders afhankelijk van de inzet en bemiddeling van de Nederlandse regering en haar diplomatieke vertegenwoordiging in Spanje. Het resultaat daarvan liet te wensen over. Een eerste groep van vier personen kan al in december 1939 vertrekken, maar vervolgens duurt het tot 1942 voor de volgende groep wordt vrijgelaten. De laatste Nederlandse Interbrigadisten komen pas in 1943 vrij.
Voor een deel had dit te maken met tegenwerking vanuit Spanje, dat, na afloop van de burgeroorlog die zo sterk  gekenmerkt werd door ideologische tegenstellingen, de buitenlandse “handlangers” van de “roden”, de “huurlingen die nonnen verkrachtten en enkel op buit uit waren”, zoals ze in de rechtse pers werden afgeschilderd, eigenlijk niet ongestraft wilde laten gaan.

Aan de andere kant was er binnen de Nederlandse regering niet altijd evenveel enthousiasme om zich in te zetten voor de “ex-Nederlanders” en diplomatieke druk uit te oefenen ten gunste van hun vrijlating. Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog veranderde dit omdat de inzet van de Nederlandse Interbrigadisten in een ander daglicht kwam te staan en men positiever tegen hen aankeek. Het maakte de vrijlating er niet makkelijker op omdat Spanje toen door Duitsland onder druk werd gezet om krijgsgevangenen die zich na vrijlating mogelijk zouden kunnen aansluiten bij de geallieerde troepen tegen te houden.

Op 4 augustus 1943 wordt van Loon vrijgelaten uit Miranda de Ebro, en op 27 augustus vertrekt hij naar Praia das Macas in Portugal, de plek waar meer Nederlanders op doortocht door Portugal hebben verbleven. Op 6 februari 1944 is van Loon volgens het consulaat in Lissabon met Arie Hootsen en Jan Hogendoorn ‘per scheepsgelegenheid rechtstreeks naar Engeland vertrokken’.  

In Engeland wordt hij op 27 maart 1944 ingedeeld bij de Irene Brigade en gaat hij een vrijwillig dienstverband als dienstplichtige aan dat zal duren tot 6 maanden na de beëindiging van de oorlog. Hij wordt van 26 april 1944 tot 22 oktober 1945 gedetacheerd bij de R.A.F. Na deze detachering wordt hij overgeplaatst naar het Directoraat Luchtstrijdkrachten in Londen. In maart 1947 wordt hij bevorderd tot korporaal en op 8 maart 1948 eindigt zijn dienstverband.

Zijn huwelijk met Johanna de Greef is op 9 mei 1939, tijdens zijn verblijf in het concentratiekamp, ontbonden. Op 5 mei 1945 treedt hij in het huwelijk met de Engelse Ethel May Tozer. Volgens de BVD blijft hij in Engeland en begint daar een broodfabriek. Hij komt af en toe naar Nederland en bezoekt dan zijn kinderen uit zijn eerste huwelijk. Eén van zijn zoons, ook Harry geheten, besluit in april 1952 na dit contact met zijn vader, naar Engeland te vertrekken om daar in de fabriek van zijn vader te gaan werken. Over zijn verdere leven is niets bekend.