Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog

Wim Spierenburg was het enige kind van relatief oude ouders. Hij was een volle neef aan vaderszijde van Hinke Spierenburg en Dirk Gerrit Gortzak. Het ouderlijk huis stond aan de Alb. Cuypstraat 167 III te Amsterdam. Zijn liefde voor boeken heeft hij waarschijnlijk overgehouden aan de boekhandel die zijn ouders dreven. Na de HBS werd hij kantoorbediende. Hij was achtereenvolgens lid van de Algemeene Handels- en Kantoorbediendenbond (‘De Algemeene’), het SJV en de OSP. Zijn eerste vriendin was rond 1934 Ilse Katz (SJV). Op 16 april 1935 schreef hij aan Frank van der Goes dat hij een rekenfout in Das Kapital had ontdekt. Samen met zijn vriend Gjalt Bijlsma deed hij veel vertaalwerk uit het Duits en Frans.

In militaire dienst van 4 oktober 1934-16 maart 1935, aansluitend met groot verlof. Vocht in Spanje net als Joop de Groot - de latere echtgenoot van Martha, de zus van Ilse Katz - in het bataljon van Ludwig Renn, het Thälmannbataljon. Voor de CNT was hij lid van de Columna Durruti, Seccion Alemana en hij vocht aan het Aragonfront. Tijdens een huiszoeking door de politie eind 1936 werd een van het Spaanse front verstuurde brief van Spierenburg aangetroffen bij Gjalt Bijlsma. Spierenburg verrichtte in Spanje mogelijk werkzaamheden als tolk/vertaler: hij sprak Engels, Duits, Frans, Russisch en Esperanto. Later sprak hij nooit over zijn Spanje-ervaringen. Als zijn dochter aan hem vroeg of hij ook mensen had dood geschoten antwoordde hij: “Dat zal ook wel ja!” Bij terugkomst in Nederland eind 1938 kwam hij in het ziekenhuis in Apeldoorn terecht omdat hij in Spanje besmet water had gedronken. Daar leerde hij zijn latere vrouw kennen, die verpleegster was. Zij werd ontslagen omdat een relatie met een patient na diens ontslag uit het ziekenhuis verboden was. De kerk hadden ze al afgezworen en ze hadden dan ook geen kerkelijk huwelijk.

Spierenburg werd merkwaardigerwijs nooit opgeroepen voor de arbeidseinsatz: “Ik ben wel opgeroepen maar gewoon nooit gegaan.” In 1943 in ieder geval werkzaam als portier. Op de gezinskaart staat aangegeven dat hij op 23.04.1943 een nieuwe pas heeft gekregen. Op 19.06.1943 deed hij aangifte van diefstal de dag er voor van zijn portemonnee met o.a. persoonsbewijs.

In maart 1947 werd hij door de oud-OSP’er Nico Gorlee bij De Arbeiderspers aangenomen. Spierenburg was niet de enige oud-OSP’er die door Gorlee werd gerecruteerd, ook Harry Granaat, Martin (de zoon van OSP’er Jan) Koomen en Sal Santen werden door hem aangenomen. Spierenburg werkte eerst als correspondent en als persstenograaf bij Het Vrije Volk. Hij schopte het uiteindelijk tot chef corrector. Brieven uit het buitenland in het Frans gingen naar hem ter vertaling. Mogelijk kwam Spierenburg, net als Santen, eind jaren vijftig/begin jaren zestig bij zijn werkgever even in de problemen n.a.v. zijn links-socialistische opvattingen (IVe Internationale en steun aan het Algerijnse FLN. Zie Sal Santen, Adios Companeros!) Toonde zich 1946 geïnteresseerd in Italiaanse revolutionaire periodieken. Stond in contact met de anarchist Emile Armand (Orléans, 1951) die hij mogelijk nog uit zijn Spanjetijd kende.

Spierenburg en zijn vrouw kregen een erfenis, waarschijnlijk van zijn schoonvader, en zij overwogen met hun kinderen naar Engeland te verhuizen om zich aan te sluiten bij een christelijke commune, de Hutterian Society of Brothers, Bruderhof, te Wheathill in Shropshire, Bromdon, Bridgnorth. In september 1951 gingen ze kijken, maar vonden het uiteindelijk niets en zijn teruggekeerd. Zowel Spierenburg als zijn vrouw waren lid van de in 1957 opgerichte PSP. In huis waren veel gebroken geweer-speldjes. Wegens ziekte moest hij zijn werk neerleggen. Overleden aan o.a. suikerziekte.