BERG, Theo van den

Theodorus Johannes
van den
Berg
Geboren:
Rotterdam
29 november 1905
Overleden:
Neuengamme
14 maart 1942
Levensbeschrijving: 

Twee broers uit het gezin Van den Berg vertrokken naar Spanje, de oudste -Theo - een maand nadat zijn jongere broer Cor in mei 1937 gegaan was. Het gezin van 8 kinderen woonde aanvankelijk in Rotterdam, in 1926 verhuizen ze naar de Haarlemmermeer. De Centrale Inlichtingendienst meldt dat beide broers actief waren in de communistische beweging. Theo "bekleedde vele functies in de C.P.N." en Cor zat in 1937 in het bestuur van de communistische jeugdvereniging "Tempo". Spanjestrijder Simon Luitze schrijft in zijn bijdrage aan het gedenkboek van het Tschapajew Bataljon dat "Cornelius" van den Berg gewond raakte bij de strijd om Villanueva de la Cañada bij Brunete (omgeving Madrid). Hij voegt er aan toe dat de Hollandse groep bij die aanval 'tot 7 man werd gereduceerd' - maar hij vermeldt niet uit hoeveel man de groep oorspronkelijk bestond. In de slag bij Brunete ( juli 1937) heeft het Republikeinse leger enorme verliezen geleden.

In een document in het archief van de Internationale Brigaden van december 1937 wordt de naam van Theo van den Berg genoemd. Hij maakt deel uit van een delegatie van de IB, resorteert onder de persdienst en is 'expediteur' - mogelijk had hij te maken met het verzorgen van de post.

De namen van beide broers staan op de "lijst Schlosser", eind november opgesteld door de laatste consul die Nederland in Barcelona vertegenwoordigde, de Duitser Franz Schlosser. Het betekent dat ze hoogstwaarschijnlijk zijn teruggekomen met het grote transport dat op 5 december 1938 onder het ironische zingen van "Zie ginds komt de stoomboot..." in Roosendaal aankwam. Dat zingen was een protest tegen het uitdrukkelijke verbod om de Internationale te zingen.

Van Theo weten we dat hij in het verzet heeft gezeten. Hij maakte deel uit van de verzetsgroep "De Waarheid" en werd op 25 juni 1941 in Haarlem gearresteerd en naar kamp Amersfoort overgebracht. Daar komt hij aan op 19-11-`41 en wordt hij ingeschreven als Häftling nr. 6714. Op 14-03-`42 komt hij om het leven in Neuengamme.

Bronnen: 
  • Erfahrungen eines Holländers in der XIII. Brigade von Simon Luitze", pp. 253-255, in: "Tschapaiew". Das Bataillon der 21 Nationen. Dargest. in Aufzeichnungen seiner Mitkämpfer [O. Brunner, E. Fischer, W. Hofer u.a.], redigiert von A. Kantorowicz. (Madrid: Torrent, 1938)
  • IISG - Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis,Collectie Komintern - CPH/CPN , rol 45
  • Archief Internationale Brigaden, Moskou, RGASPI F.545-Op.1-D.61
  • Archief Internationale Brigaden, Moskou, RGASPI F.545-Op.6-D.403-L.2
  • Archief Internationale Brigaden, Moskou, RGASPI F.545-Op.6-D.404-L.4
  • Archief Internationale Brigaden, Moskou, RGASPI F.545-Op.1-D.61-L.5 en L.8 
  • Archief Internationale Brigaden, Moskou, RGASPI F.545-Op.3-D.78-L.62
  • Nationaal Archief  2.09.45, Den Haag, Ministerie van Justitie: Rijksvreemdelingendienst (RVD) en Taakvoorgangers, nummer toegang 2.09.45, inventarisnummer 1569
  • Gegevens over Oud-Spanjestrijders in kamp Amersfoort, verstrekt door onderzoeker Eddy van der Pluijm
Auteur: 
Yvonne Scholten
Laatst gewijzigd: 
04-11-2022
Overige gegevens
Sekse: 
man
Beroep: 
Smid
Overtuiging: 
Communist
Adres: 
Lange Annastraat 11
Woonplaats: 
Haarlem
Datum vertrek Nederland/aankomst Spanje: 
00-06-1937
Datum terugkeer: 
00-12-1938
Nederlanderschap afgenomen: 
ja
Vader: 
Wiebe van den Berg
Beroep vader: 
Sigarenmaker
Moeder: 
Maria Naber