Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog

Anthon Bonnee was al getrouwd (in 1935) voordat hij naar Spanje ging. Hij had al een kind en liet zijn vrouw zwanger achter toen hij eind juli 1937 vertrok. Waarschijnlijk had hij hard geld nodig en kon hij geen werk vinden. Dat blijkt ook uit wat hij achteraf aan de consul in Parijs verteld heeft over zijn vertrek naar Spanje. In de Rozenstraat te Amsterdam waar hij woonde had hij een onbekende man ontmoet die hem kon helpen aan werk in Spanje. Die man was aan de consul bekend als de ronselaar Barend van der Putten. Van der Putten heeft hem drie keer thuis bezocht en toen 25 gulden gegeven voor de reis naar Parijs, voor hemzelf en voor zijn vriend Matthijs van der Klis.

Zijn Spaanse avonturen lopen voor een groot deel parallel met die van Van der Klis. Nadat hij op 15 augustus in Spanje aangekomen was via Massanet werd hij doorgestuurd naar Albacete en bij de infanterie ingedeeld. Hij heeft drie maanden aan het front van Aragon gevochten en is er toen vandoor gegaan samen met Van der Klis. Naar eigen zeggen "begon de zaak hem nu te vervelen" dus probeerden ze via de Pyreneeën Frankrijk te bereiken.

Ze werden echter gearresteerd en terug naar Barcelona gezonden. Na een nieuwe ontsnapping meldden ze zich bij de Nederlandse consul in Barcelona voor hulp. Deze schrijft dat hij op 2 december 1937 Bonnee, Van der Klis, Doornekamp en De Wit ontvangen heeft en ze in een pension heeft ondergebracht om ze naar Marseille door te sturen.

Volgens Bonnee's latere verklaring "hebben eenige aldaar verblijvende Nederlanders echter deze schuilplaats aan de autoriteiten verraden, zodat zij twee dagen later des nachts van hun bed gelicht werden en wederom naar de gevangenis te Barcelona werden overgebracht." De consul meldt dat ze na hun detentie door de politie aan de commandant van de Internationale Brigades zijn overgedragen en “ als deserteurs” teruggestuurd naar Albacete, het hoofdkwartier van de Internationale Brigades. Ze worden daar gedwongen in een strafcompagnie loopgraven aan te leggen en dienen daarna aan het front bij Teruel.

Bonnee en Van der Klis ontsnappen opnieuw en gaan weer naar de consul in Barcelona. Deze keer krijgt Bonnee een baan als matroos op het Engelse schip de 'Stanbrook', dat munitie vervoert tussen Taragona en Barcelona. Dat is vertrouwd want ook in Nederland had hij als matroos gewerkt. Wegens ziekte moet hij echter afmonsteren en dan lukt het hem met wat extra geld van de consul de grens over te steken naar Frankrijk. Via Marseille bereikt hij Parijs waar hij opnieuw de hulp inroept van het Nederlandse consulaat.

De consul in Parijs reageert formeel nadat Bonnee op 14 mei 1938 zijn verhaal gedaan heeft. Hij constateert dat Bonnee vrijwillig naar Spanje is gegaan en ook werkelijk gediend heeft. Hij is dus geen Nederlander meer, hij neemt zijn paspoort in en stuurt hem zonder enige hulp weg. Het is niet duidelijk hoe en wanneer hij naar Nederland gekomen is. Waarschijnlijk is het hem gelukt snel daarna thuis te komen, want op 25 mei staat hij in Amsterdam ingeschreven op een nieuw adres.

Tijdens de oorlogsjaren heeft Bonnee in Kamp Amersfoort gezeten. In de archieven van het kamp staat hij geregistreerd is als "Häftling nr. 1309". Het is onbekend waarom en wanneer hij daar binnengebracht is. Op 14 juli 1944 wordt hij op transport gesteld naar Arbeitsamt Braunschweig en vandaar te werk gesteld bij Büssing-NAG Vereinigte Nutzkraftwagen AG, waar vrachtwagens voor de Wehrmacht gemaakt werden. Over zijn verblijf daar en de terugkeer zijn geen verdere gegevens.

Op 17 september 1962 wordt aan Bonnee, inmiddels "uitsnijder bij een confectiefabriek", weer het Nederlanderschap teruggegeven.