Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog

Theo kwam uit een gezin met 10 kinderen. Hij groeide op in Amsterdam en woonde in de Staatsliedenbuurt. Na 6 jaar lagere school en het 7de leerjaar werd hij huisschilder. Theo werd goedgekeurd voor militaire dienst maar kreeg vrijstelling vanwege broederdienst.

Juni 1937 vertrok hij samen met zijn vriend Jan Meijer naar Spanje. Hij had zijn moeder verteld dat hij voor werk naar Zweden ging. Jan en Theo waren lid van de schaakvereniging van “Ons Huis” in de Rozenstraat. Twee andere schaakvrienden Thijs van der Klis en Anthon Bonnee vertrokken twee maanden later ook naar Spanje.

26 juni staken Jan en Theo de Frans-Spaanse grens over en kwamen met nog vijf Nederlanders aan in Setcases, een dorp in de Pyreneeën. 28 juni kwamen deze zeven aan in Albacete, het hoofdkwartier van de Brigadas Internacionales. Na een opleiding van een maand wordt Theo ingedeeld bij het 49ste bataljon, onderdeel van de XIII Brigada Mixta, de derde van de internationale brigades in Spanje. Later maakte hij deel uit van de 11de brigade. Deze brigade heeft deelgenomen aan de hevige gevechten rond Belchite (24 augustus-6 september 1937) en de eindfase van de strijd om Teruel( februari 1938).

Met een grote overmacht bestaande uit 150.000 man, 700 stukken geschut en meer dan 600 vliegtuigen begonnen de nationalisten  op 9 maart 1938 het Aragon-offensief. Voor het eerst werden door het Duitse Condor Legioen Stuka-duikbommenwerpers operatio- neel ingezet. Het republikeinse leger kon er na de zware verliezen rond Teruel weinig tegen in brengen. Na drie weken gevechten hadden de internationale brigades, deel uit- makende van de 35ste en 45ste Divisie al hun gevechtscapaciteit verloren.

Volgens een latere verklaring van een brigadist uit zijn compagnie, Hartogh Frank, moet Theo Botterman ernstig verwond zijn geraakt bij Teruel en in een hospitaal terecht zijn gekomen. Door het Republikeinse leger werd Theo opgegeven als vermist of krijgsgevangen sinds 1 april 1938. Daarna ontbreekt tot nu toe ieder spoor van Theo Botterman.