Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog

Op 21 september 1949 bericht De Waarheid, dagblad van de Communistische Partij Nederland:

Morgen om 12 uur zal op de Ere-begraafplaats te Bloemendaal de stoffelijke resten worden bijgezet van kameraad Hendrik Prins, oud-Spanjestrijder uit Amsterdam. Henk Prins werd in november 1942 door de S.D. gearresteerd en ter dood veroordeeld. Hij werd de 22e september 1943 gefusilleerd.

De tekst op zijn graf in Bloemendaal luidt:

De strijd van het proletariaat is zwaar maar wij zijn onoverwinnelijk

Over Prins’ tijd in Spanje is de informatie wat tegenstrijdig. In 1995 vult zijn weduwe, Antonia van Dijk, op het formulier voor aanvraag van de Spaanse nationaliteit in dat hij begin 1937 naar Spanje ging, in de zomer van 1938 terugkwam en dat hij niet gewond was geraakt. Henk en Antonia waren in 1941 getrouwd. Henk zat toen al in het verzet en de vraag is hoeveel hij over zijn Spaanse tijd verteld zal hebben aan zijn jonge vrouw. Volgens Gustav was hij in juni 1938 naar Spanje gekomen en in de laatste dagen van het Ebro-offensief zwaar ziek geworden en in het ziekenhuis terecht gekomen. Op de lijsten van het Nederlandse consulaat in Barcelona van november 1938 staat zijn naam vermeld en  praktisch alle personen op die lijst zijn teruggekomen met het officiële transport dat op 5 december 1938 in Nederland arriveerde. Gustav is zeer positief over Prins: een heel dappere en moedige soldaat, gedisciplineerd, betrouwbaar in de strijd. Politiek was hij zeer geïnteresseerd en nam aan alle politieke activiteiten deel.

Op 10 maart 1939, terug in Nederland,  wordt Prins verhoord door de Amsterdamse politie. Hij bevestigt het verhaal van Gustav. Hij is in juni 1938 vertrokken, en hij meldt dat hij geheel alleen gegaan is en door niemand naar Spanje is voortgeholpen. Het is duidelijk dat hij zo weinig mogelijk kwijt wil. Hij zegt dat hij ingedeeld was bij de 11de Brigade, dat hij aan het Ebro-front heeft gevochten en niet gewond is geraakt. Over ziekte en verblijf in hospitalen geen woord. 5 december 1938 was hij terug.

Over zijn verzetsverleden is meer bekend. In “De Eerebegraafplaats te Bloemendaal” schrijven Peter Heer en Arnold Vernooij over hem:

Eind 1940 begon Prins in Amsterdam de illegale “Waarheid” te verspreiden. Medio 1941 werd hij op verzoek van Max Meyer (eveneens een oud-Spanjestrijder) commandant van een Mil-sabotagegroep, in welk verband hij oa samenwerkte met Krijn Breur. Prins en zijn ploeg pleegden op verschillende plaatsen in Amsterdam sabotage: zo werden Duitse opslagplaatsen bij de Centrale Markthallen in brand gestoken. Vanaf juli 1942 werden binnen enkele maanden tienduizenden joden uit hun woning gehaald en via Westerbork naar “het oosten” gedeporteerd. In opdracht van de bezetter werden de huizen door de firma Puls leeggehaald en gingen de inboedels van de ‘gepulste’ voor het grootste deel naar Duitsland. Teneinde dit proces te saboteren maakte Prins brandbommetjes die bij of in de verhuiswagens van de firma Puls werden neergelegd. Op 25 november 1942 werd Prins in zijn woning door de SiPo gearresteerd. Tijdens de huiszoeking werden exemplaren van De Waarheid en een pistool met munitie gevonden. Na een proces in Utrecht werd hij ter dood veroordeeld en op 22 september 1943 gefusilleerd.

De Waarheid van 4 mei 1965 publiceert een foto van hem en citeert uit zijn afscheidsbrief:

Hiermee neem ik afscheid van U allen en van het leven. Ik heb mijn best gedaan en ik weet waarvoor ik val. Het is vlak voor het einde, dat weet ik. Ik heb het gedaan voor de vrijheid van ons allen. De strijd van het proletariaat is zwaar maar wij zijn onoverwinnelijk…..eindig ik met een waarschuwing: houd het hoofd koel en rechtop, want ik ben de enige niet die valt. Leve het communisme.