Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog

Jacob Maakal wordt op 8 februari 1909 geboren in een landbouwersgezin in Oudkarspel in West-Friesland. Jacob had nog een jongere broer. Hij heeft 6 klassen van het lagere onderwijs doorlopen. Zijn beide ouders overleden vlak voor zijn vertrek naar Spanje.

Op 8 mei 1928 wordt hij gekeurd voor militaire dienst en hij wordt goedgekeurd. Op 2 mei 1929 moet hij opkomen en wordt hij ingedeeld bij de kustbatterij. 10 oktober 1929 mag hij alweer met groot verlof.

In 1934 wordt hij lid van de CPN. Daar leert hij Wim de Jong kennen en in augustus 1937 besluiten ze samen met nog 2 Nederlanders naar Spanje te gaan. De reis ging gedeeltelijk per trein en bij de grens via smokkelpaadjes. Lopend door de sneeuw in de Pyreneeën komen ze in Spanje aan, samen met Adriaan van Kuik. In Spanje wordt hij na een korte instructie ingedeeld bij de Hollandse Compagnie. Hij wordt hospik, gewondenverzorger bij de sanitaire dienst.

Een harde werker, accuraat en moedig – zo beschrijft Gustav ‘Jakob Maakol’. Politiek was hij een primitieve kameraad met weinige interesse voor politiek werk. Maar wel met een goede moraal, was gedisciplineerd en toonde zich in Spanje een betrouwbare antifascist.

In oktober 1938 valt het doek voor de Internationale Brigades; ze worden opgeheven en alle buitenlandse vrijwilligers keren, voor zover mogelijk, terug. Maakal zit bij het grote transport dat op 5 december 1938 in Nederland aankomt.

Terug in Nederland wordt hij bij de mobilisatie in april 1939 opgeroepen. Hij wordt weer ingedeeld bij de kustartillerie in Den Helder en op Texel. Van mei tot september 1940 werkt hij in Brest als betonvlechter voor de Duitsers. Daarna gaat hij als bakker in dienst bij de Wehrmacht, eerst in Heiloo later in Alkmaar. Na de oorlog is hem gevraagd hoe hij als communist kon werken voor de Duitsers. Hij gaf toen aan dat er voor hem niet veel verschil was tussen nationaalsocialisme en kapitalisme. Hij is dat anders gaan zien na de inval van de Duitsers in de Sovjet-Unie.

Op 16 oktober 1946 trouwt hij met Agatha Maria Nibbering. Hij is weer lid van de CPN en ook van de aan de CPN gelieerde EVC. Hij leest De Waarheid en bezoekt de Waarheid zomerfeesten. De BVD houdt hem daarom in de gaten. In 1954 doet hij aanvraag tot renaturalisatie, dat op basis van zijn dossier wordt afgewezen, hoewel wordt aangetekend dat hij ‘de laatste jaren niet meer zo actief’ is. In 1969 wordt hij gerenaturaliseerd, en in datzelfde jaar is hij overleden.