Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog

"Gelijk bij de eerste aanval op Villanueva de la Cañada bleek dat de Hollanders moedig waren (...) Op 8 juli was de eerste aanval. Bij dat gevecht bleven er van de Hollandse groep maar 7 man over. Onder de gewonden Cornelius van den Berg. Onder de doden (...) de kleine Willem Vermond, een sociaaldemokratische jongen die bij de hele compagnie geliefd was."

De woorden zijn van spanjestrijder Simon Luitze in Tschapaiew. Das Bataillon der 21 Nationen. Dargest. in Aufzeichnungen seiner Mitkämpfer, een boek dat in 1938 gepubliceerd werd in Madrid. Volgens Willems ouders - die in september 1939 door de Leidse politie gehoord worden - was hun oudste kind en enige zoon in april 1937 naar Spanje vertrokken en kregen ze tot 3 juli 1937 regelmatig bericht van hem:

In een brief d.d. 10 mei 1937, verzonden uit Cordoba (Spanje) schreef Willem Vermond aan zijn ouders, dat hij zich met de INt. Brigade, waarbij ook veel Amsterdammers waren ingedeeld, aan het front te Cordoba bevond om tegen de Fascisten van Franco te vechten.

Op 3 Juli 1937 ontvingen de ouders het laatste schrijven van hun zoon Willem Vermond. De brief was verzonden uit Brunette, een dorp bij Madrid. In dien brief schreef Willem Vermond aan zijn ouders, dat hij met verlof was ingekwartierd in een mooi huis, in een dorp, waar grote heeren gewoond hadden. Verder schreef hij in dien brief, dat zijn ouders zich niet ongerust over hem behoeven te maken, als ze geen bericht van hem zouden ontvangen, want als hij gedood werd, zouden zijn ouders direct bericht krijgen.

Dat bericht komt niet. De ouders horen in het najaar van 1937 van de gebroeders Kraake (Hendrik & Evert) uit Zwolle dat hun zoon gesneuveld is.