Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog

In De Zuidwillemsvaart, de nieuwe Helmondsche Courant, verschijnt op 23 oktober 1937 een bericht over "Drie Eindhovenaren op avontuur". Het is het verhaal van fietsenmaker Ligtvoet die vertelt dat maandagmorgen 23 september drie mannen bij hem kwamen. Zij huurden een zogenaamde triplet, een driemansfiets, om een tochtje naar Nijmegen te maken. Toen ze de volgende dag niet terugkwamen deed hij aangifte. Uit onderzoek van de politie bleek dat niet Nijmegen maar Parijs, en zelfs Spanje de bestemming was. De drie mannen waren Krottje met Nieuwdorp en Vogels, vrienden van elkaar en werkloos. De krant vervolgt: "Nanne Krottje, de hoofdleider van het troepje was reeds lang een goede bekende bij de politie. Hij is zonder iets van zijn reisplannen te zeggen van zijn vrouw vertrokken. Ter geruststelling schreef hij uit Parijs: Je moet je maar niet ongerust maken, wij komen over drie maanden wel weer terug". Er verschijnt een opsporingsbericht in het Politieblad met portretten van de drie mannen.

Het valt te begrijpen dat Krottje dit deel van zijn vertrek verzweeg toen hij bij terugkomst uit Spanje zijn verhaal deed aan de Consul in Parijs. In dat verslag is hij wel openhartig over de reden van zijn vertrek: "dat hij half September 1937 ten huize van een vriend, genaamd Bart Karreman [...] een brief had gelezen van een zekeren Klokgieters, [...] Uit dezen brief had Krottje het Parijsche adres vernomen der ronselarijcentrale."De Consul schrijft dat Krottje op 30 September op eigen initiatief en kosten met Vogels en Nieuwdorp naar Parijs is vertrokken. Krottje was op dat moment waarschijnlijk al een tijdje zonder werk. Het leek alsof hij van allerlei werk aanpakte. Bij de gemeente stond hij geregistreerd als letterzetter, bij zijn huwelijk met Cornelia Mies in 1935 was hij betonwerker en de consul noemt hem in 1938 chauffeur-monteur. 

Eenmaal in Parijs volgt hij de gebruikelijke route naar Albacete, het hoofdkwartier van de Internationale Brigaden. Volgens zijn verhaal aan de consul kwam hij in oktober 1938 als chauffeur terecht bij de depannage afdeling van een particulier autobedrijf. Dit verhaal was duidelijk bedoeld om zijn actieve dienst te verhullen. Krottje leerde in Spanje Johan Oomkens kennen en keerde uiteindelijk met hem terug naar Nederland. Het is duidelijk dat ze hun verhaal afgestemd hebben. Het verhaal van Krottje aan de consul van Bordeaux is precies gelijk aan dat van Oomkens aan de consul van Parijs. Volgens dit verhaal werden in januari 1938 de autobedrijven geconfiskeerd en de chauffeurs opgeroepen voor de dienst. Dat was het moment waarop hij zou hebben besloten te vluchten. Met een groep van negen andere Nederlanders vluchtten ze in een gestolen vrachtwagen. Ze staken te voet de grens over en besloten in kleine groepjes verder te gaan om niet op te vallen. Krottje en Oomkens reisden via Narbonne en Toulouse naar Limoges waar ze door de gendarme gearresteerd werden wegens landloperij. Half april werden ze veroordeeld tot 13 dagen gevangenisstraf.

Na deze straf komen ze via Bordeaux bij de Nederlandse consul in Parijs. Omdat die niet kan beoordelen of het verhaal klopte, gaf hij hun een treinticket en wat etensgeld. Zo werden de drie maanden er acht voordat Krottje weer thuiskwam in mei 1938.

Wat hij daarna terug in Eindhoven gedaan heeft is niet helemaal duidelijk. Uit een interview met zijn oudere broer Berend, met wie hij veel contact had, blijkt dat ze omgingen met een andere Spanjestrijder Rimmelt de Jong. De Jong zou na mei 1940 op Vliegveld Eindhoven gewerkt hebben en daar bevriend geraakt zijn met de broers Krottje. Uit het verhaal van Berend blijkt dat ze voortdurend naar andere plaatsen gestuurd werden door de Duitsers om te chaufferen, zelfs om puin te ruimen in Duitsland. Daar heeft Berend het contact verloren maar Nanne zou nog verder met De Jong opgetrokken zijn. Het is onduidelijk hoe lang dat was en of ze steeds bij elkaar zijn geweest. Berend weet van De Jong's avonturen via Nanne. Mogelijk dat Nanne dus net als De Jong in Rusland bij de Partizanen geweest is en daar tegen de Duitsers heeft gevochten. Rimmelt de Jong heeft dat niet overleefd, maar Nanne is teruggekeerd naar Brabant. Er is een bericht dat hij vanaf juni 1948 voor een jaar zijn rijbewijs kwijt is op grond van een uitspraak van de Rechtbank in Den Bosch. Misschien dat dat ook verklaart waarom hij zijn Nederlanderschap pas laat terugkrijgt. Pas in januari 1970 meldt de Staatscourantde naturalisatie van Krottje, die op dat moment geregistreerd staat als "directeur van een naamloze vennootschap, wonende te Bergeyk". Hij is in 1982, op 69-jarige leeftijd overleden.